Metaplazi, tümüyle differansiye bir epitelin farkl? bir diferansiye epitele dönü?me sürecine verilen isimdir. Kronik bir irritasyona reaktif veya hormon uyar?s?na yan?t olarak ortaya ç?kan adaptif bir süreçtir. Kad?nlar puberteye geçtiklerinde ve matürasyona ula?t?klar?nda; hormonal de?i?iklikler ile frajil glandüler epitel vajinan?n daha ha?in, asidik ortam?na maruz kal?r ve sonras?nda serviksin eversiyonuna neden olur. Benzer durum hamilelik s?ras?nda da olur. Bu eversiyon veya ektropion, servikal osu çevreleyen k?rm?z? halka görünümü nedeniyle, bazen yanl??l?kla servikal erozyon olarak adland?r?l?r. 

Üç histolojik evre saptanm??t?r:

• Evre 1: Reserve hücre hiperplazisi – endoservikal epiteldeki rezerv hücreler bölünmeye ba?larlar
• Evre 2: ?mmatür skuamöz metaplazi - rezerv hücreler, çok s?ral?  immatür parabazal hücreleri olu?turmak için prolifere olur. Yüzeyde müsinöz kolumnar hücre tabakas?  görülebilir.
• Evre 3: Matür skuamöz metaplazi- ?mmatür hücreler, orjinal skuamöz epitelden ayr?lamayacak ?ekilde, matür skuamöz epitele diferansiye olur. Skuamöz metaplastik orjinini gösterir ?ekilde, yüzey epitelinin derininde endoservikal kriptler görülebilir.

Figür 2.5.  Skuamöz metaplazi alt?nda rezidüel endoservikal glandlar  

• Do?umdan puberteye kadar, endoservikal epitel kolumnar hücrelerden,  ektoservikal epitel ise do?al (native) skuamöz hücrelerden olu?ur. Bu ikisi aras?ndaki kesi?im alan?, orjinal skuamö-kolumnar bile?ke olarak isimlendirilir.
• Puberte ve ilk gebelik s?ras?nda, hormonal de?i?ikliklere yan?t olarak serviksin hacmi artar. Endoservikal epitel, vajenin asit pH’?na maruz kal?r ve ektoservikse eversiyon gösterir (portiovajinalis). Bu, kolumnar epitelde metaplastik de?i?iklik için bir uyar? olu?turur.
• Metaplazi süreci a?amal? bir süreçtir: ilk olarak kriptlerden ve endoservikal villus uçlar?ndan ba?lar ve daha sonra birle?ir. Süreç içinde, eversiyon gösteren endoservikal epitelin tümü skuamöz epitel ile yer de?i?tirebilir.

Figür 2.6 Skuamöz metaplazinin geli?imi

Anahtar:

1. Do?al (native) skuamöz epitel
2. Endoservikal kolumnar epitel
3. Skuamö-kolumnar bile?ke (SKB)
4. Endoservikal epitelin eversiyonu
5. Transformasyon zonundaki metaplastik de?i?iklik

Servikste skuamöz metaplazinin klinik önemi

Servikste, metaplastik de?i?ikli?e giden epitel bölgesine transformasyon zonu (TZ) denir. Birçok çal??ma, yüksek dereceli SIN’nin esas olarak servikal kanserin ço?unun geli?ti?i TZ’nundaki immature metaplastik epitelyal hücreleri tuttu?unu göstermi?tir.